تعریف تحلیلی مفهوم "صلاحیت"

مقدمه: امروزه آموزش مبتنی بر صلاحیت بسیار مورد توجه صاحب‌نظران حوزه آموزش پزشکی قرار گرفته و بسیاری از برنامه‌های درسی بر این اساس متحول شده است. علی‌رغم اهمیت موضوع و استفاده بسیار از این واژه در متون آموزشی، اتفاق نظری در مورد تعریف عملی و تئوریک آن وجود ندارد لذا با توجه به عدم شفافیت مفهوم و اینکه تمایز مشخصی بین این مفهوم و مفاهیم مشابه و مجاور آن وجود ندارد، این مطالعه با هدف ارائه تعریف تحلیلی " صلاحیت " با روش مک کنا انجام گرفت. روش‌ها: این تحلیل مفهوم با اجرای نه مرحله رویکرد مک کنا انجام شد. پس از انجام جستجوی وسیع در پایگاه‌های داده علمی با استراتژی‌های از پیش تعیین شده تعداد 52 سند مورد مطالعه قرار گرفت و ویژگی‌های تعریفی مفهوم استخراج و تعریف تحلیلیارائه شد. نتایج: بر اساس مرور متون چهار حوزه مفهومی شامل اهداف صلاحیت، اجزا صلاحیت، خصوصیات صلاحیت و توسعه صلاحیت استخراج شد. مورد الگو، مورد مخالف، مورد حد واسط و مورد جعلی ارائه شد. پیشایندها و پسایندهای مفهوم و معیارهای تجربی نیز تعیین گردید. نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های مطالعه، تعریف صلاحیت عبارت است از توانایی انجام فعالیتی که از مجموع دانش(دانش کاربردی کدگذاری شده و دانش ضمنی مبتنی بر تجربه)، مهارت(فنی و شناختی) و توانایی ادراکی تشکیل شده است، این توانایی عادتی، پایدار، وابسته به وظیفه، قابل مشاهده و اندازه‌گیری، مستقل، مبتنی بر دانش و وابسته به زمینه است و جزء اصلی شغل محسوب می‌گردد، تبیین صلاحیت‌ها منجر به تعیین معیارهای عملکرد عالی می‌شود، چهارچوبی برای آموزش مبتنی بر عملکرد شغلی آتی را تشکیل می‌دهد و مبنای ارائه گواهی صلاحیت و تقویتپاسخ‌گویی اجتماعی قرار می‌گیرد. صلاحیت‌ها از طریق تدریس و کارآموزی تحت نظارت و همچنین تجربه واقعی همراه با بازاندیشی توسعه می‌یابند.